Nên xã hội hóa các phần mềm ứng dụng
Công nghệ thông tin (CNTT) là khâu quan trọng, quyết định, đòi hỏi phải đồng bộ không chỉ trong nội bộ hệ thống thuế mà còn ở các cơ quan khác, các ngân hàng. Những khó khăn gặp phải trong triển khai nộp thuế điện tử (NTĐT) cho đến tận bây giờ, đó là việc kết nối giữa cơ quan thuế với các cơ quan khác trong những quy trình liên thông. Ngay cả kết nối với các ngân hàng cũng phải có thời gian, không phải kết nối được ngay. Đến giờ, việc kết nối với ngân hàng cơ bản là xong, trừ một số ngân hàng nước ngoài.
Tương tự như vậy, đối với việc thí điểm thực hiện hóa đơn điện tử, không thể làm tại một chi cục thuế hoặc một ngân hàng mà phải triển khai đồng bộ và diện rộng ít nhất là một nhóm, vì phải kết nối để còn đối chiếu chéo hóa đơn…
Theo Cục trưởng Cục Thuế Hà Nội Hà Minh Hải, câu chuyện giữa cái gọi là nộp thuế điện tử và phương thức điện tử cũng là vấn đề. Nhiều ngân hàng kiến nghị: hiện ngân hàng đang có các phương thức điện tử (ví dụ: internet banking) vốn đang triển khai thuận lợi và vì vậy, chúng ta phải ghi nhận đó cũng là NTĐT.
"Còn tên gọi là gì không quan trọng, miễn là thuận lợi cho DN thì phải ghi nhận đó là phương thức tốt. Về vấn đề này, Cục Thuế Hà Nội cũng đã có báo cáo với Tổng cục Thuế, Bộ Tài chính đề nghị cho phép ghi nhận các phương thức này", ông Hải cho biết.
Về vấn đề DN băn khoăn, cần phải tiếp tục tuyên truyền đó là bảo mật thông tin, mức độ an toàn, nghẽn mạng... Đây là vấn đề thời gian đầu dễ gặp phải. Vì vậy, kiến nghị đối với ngành Thuế, Bộ Tài chính là phải có “Hệ thống CNTT hiện đại- đồng bộ- thông suốt, giống như đường cao tốc, vào rồi là chạy, không bị cản trở bởi dung lượng, bởi nhầm lẫn như giai đoạn đầu. Đặc biệt là các DN lớn họ rất lo sợ mất tiền, bất ổn an toàn dòng tiền chỉ vì một cái nhấp chuột đơn giản”- ông Hà Minh Hải nêu kiến nghị.
Ông Hải cũng cho biết thêm, hiện tại ở Cục Thuế Hà Nội đã có khoảng từ 66% đến gần 70% số thuế nộp bằng phương thức điện tử và có thể khẳng định là vẫn đảm bảo đáp ứng được.
Khối ngoài quốc doanh có số lượng DN rất lớn (95% DN thuộc các chi cục quản lý). Các DN nhỏ, lẻ có đặc thù là có đội ngũ kế toán thay đổi thường xuyên (nguyên nhân cả từ phía người sử dụng lao động và cả từ người lao động). Việc sử dụng các ứng dụng CNTT còn hạn chế. Đối với đội ngũ DN này cũng cần phải có thời gian mới có thể đi vào nền nếp.
Đối với khu vực DN FDI liên quan tới các ngân hàng nước ngoài, người ta có những ứng dụng khác, nguyên tắc, cách làm khác và bảo mật cũng khác. Nhiều ngân hàng chưa kết nối với cơ quan thuế hoặc cũng có ngân hàng không muốn kết nối. Tuy vậy, đối với những ngân hàng này cũng nên để cho họ sử dụng các công nghệ, quy trình của họ (miễn sao vẫn thuận lợi cho DN nộp thuế). Dần dần, chúng ta sẽ thuyết phục bằng sự thuận lợi, độ an toàn và đặc biệt là lợi ích của DN, khách hàng của họ.
Để tiếp tục thực hiện cái cách, hiện đại hóa thủ tục thuế, Cục Thuế Hà Nội kiến nghị chuyển toàn bộ các quy trình từ tiền kiểm sang hậu kiểm, đặc biệt là các liên quan đến các thủ tục liên thông, nhất là trong điều kiện các quy trình liên thông chưa liên kết tốt với nhau, giữa các cơ quan liên quan. Trong các quy trình, cần lấy người nộp thuế làm trung tâm, phục vụ tốt nhất người nộp thuế.
Chúng ta nên ban hành quy trình mở, để các cục thuế với các quy mô khác nhau có thể có ứng dụng thực hiện khác nhau, phù hợp với quy mô, trình độ từng địa phương. Ngành Thuế có một cơ sở dữ liệu rất lớn, nhưng phải có tính đồng bộ cao và dữ liệu phải rất “sạch” để cho các DN, cơ quan liên quan, ngân hàng kết nối.
Có thể phần hạ tầng cần lượng đầu tư lớn (máy móc, thiết bị hiện đại…) thì nhà nước đầu tư, còn phần các ứng dụng, phần mềm thì nên xã hội hóa, kêu gọi các thành phần kinh tế tham gia đầu tư. Như vậy, sẽ huy động được các nguồn lực và tranh thủ được sự năng động linh hoạt, nhanh hơn về thủ tục đầu tư… và sẽ hiệu quả hơn.
Đổi mới, cải tiến bộ máy
Ông Hà Minh Hải cũng nêu đề nghị đẩy mạnh giao thẩm quyền hơn nữa cho các cơ quan thuế địa phương được quyền tuyển lao động, để sử dụng lao động đúng lĩnh vực cần thiết, thúc đẩy hơn nữa tiến trình hiện đại hóa quản lý thuế.
Ông Hải dẫn chứng: "Hiện nay các cơ quan thuế rất thiếu cán bộ có trình độ tin học cao. Nếu tuyển người theo phương thức tập trung, tuyển hàng loạt theo chỉ tiêu chung của ngành Thuế, những người được tuyển về lại không phù hợp, đáp ứng đúng nhu cầu từng vị trí cần sử dụng; hoặc địa bàn khác nhau, trình độ khác nhau dẫn đến vênh nhau. Và như vậy, không tạo được sự đột phá. Vì vậy, cần có cơ chế cho phép tuyển theo từng vị trí".
Một vấn đề khác cũng được Cục trưởng Cục Thuế Hà Nội kiến nghị, đó là việc cần đẩy mạnh ứng dụng CNTT vào tất cả các khâu trong quy trình quản lý thuế. "Làm được như vậy sẽ giám sát trách nhiệm đối với từng người ở từng khâu. Người quản lý có thể tra cứu và biết ngay thủ tục đang ở khâu nào, như vậy sẽ nâng cao được trách nhiệm cán bộ thuế", Cục trưởng Cục Thuế Hà Nội nói.
Về bộ máy tổ chức, cần chuyển đổi tổ chức theo chức năng kết hợp với quản lý đối tượng và cũng sử dụng phương thức điện tử.
Kiến nghị của người nộp thuế, cần có cơ chế mạnh hơn nữa về dịch vụ hỗ trợ người nộp thuế (phát triển hệ thống đại lý thuế). Tổng cục Thuế cần thông thoáng hơn nữa về các thủ tục, chính sách hỗ trợ phát triển hệ thống đại lý thuế chuyên nghiệp hỗ trợ người nộp thuế..../.
